Trong khi bạn bè cùng trang lứa đã có thể trò chuyện, ca hát vui vẻ thì trẻ chậm nói lại chỉ mới bập bẹ được vài từ đơn giản. Điều này khiến nhiều phụ huynh hết sức lo lắng không biết tình trạng này có ảnh hưởng gì tới não bộ, khả năng giao tiếp và hòa nhập của con hay không. Bài viết dưới đây “giải mã” nguyên nhân khiến bé chậm nói và những lời khuyên giúp bé hoạt ngôn hơn.
1. Dấu hiệu nhận biết trẻ chậm nói
Bác sĩ Nguyễn Mai Hương, Phó trưởng khoa Tâm thần (Bệnh viện Nhi Trung ương) cho biết: Chậm nói ở trẻ là tình trạng chậm trễ trong việc phát triển ngôn ngữ tiếp nhận và ngôn ngữ diễn đạt. Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc hiểu lời nói, phản ứng lại với lời nói của người khác, chậm nói, không ghép được các từ thành câu, vốn từ ít, diễn đạt câu vụng về…
Thông thường, một trẻ được coi là chậm nói khi tới 2 tuổi vẫn chưa nói được khoảng 50 từ đơn hoặc chưa nói được từ ghép (câu 2 từ). (Nguồn: Báo Dân Việt)
Dưới đây là một số dấu hiệu cụ thể giúp phụ huynh nhận biết trẻ chậm nói:
- Thiếu phản ứng đối với âm thanh: Trẻ không đáp lại hoặc không phản ứng với tiếng nói hoặc âm thanh xung quanh.
- Thiếu giao tiếp phi ngôn từ: Trẻ không sử dụng các biểu hiện phi ngôn từ như cử chỉ, biểu cảm khuôn mặt hoặc dùng ngón tay để diễn đạt nhu cầu, ý muốn hoặc cảm xúc.
- Thiếu từ ngữ và từ vựng: Trẻ không phát triển từ ngữ và từ vựng theo tiến độ tương đương với các bé cùng lứa tuổi. Bé gặp khó khăn trong việc nhớ và sử dụng từ ngữ cơ bản.
- Khó khăn trong việc hình thành câu: Trẻ không thể xâu chuỗi các từ thành câu hoặc sử dụng câu ngắn để diễn đạt ý muốn hoặc ý kiến của mình.
- Khó khăn trong việc lắng nghe và hiểu: Trẻ không hiểu các mệnh lệnh, câu hỏi đơn giản từ người khác.
- Khó khăn trong việc phát âm: Trẻ gặp trở ngại trong việc phát âm các từ và âm thanh ngôn ngữ, dẫn đến sự không rõ ràng và khó hiểu.
- Kỹ năng giao tiếp và tương tác xã hội kém: Gọi bé thường thờ ơ, ít chơi với bạn bè, không có các hành động như chỉ ngón tay, vẫy tay chào, gật/ lắc đầu,…
- Các hành vi bất thường: Hoạt động nhiều quá mức, khó ngồi yên, khó duy trì sự tập trung trong vài phút, hay cáu giận vô cớ với cường độ mạnh.
>>> Trẻ chậm nói nên bổ sung gì?<<< |
2. Nguyên nhân khiến trẻ chậm nói
Bệnh lý
Một số vấn đề sức khỏe có thể ảnh hưởng đến sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Ví dụ như: dị tật não bẩm sinh, bại não, di chứng sau xuất huyết não, viêm màng não, tự kỷ, Down, các vấn đề thính giác, rối loạn phát âm, khuyết tật miệng họng, điều trị bằng thuốc,…
Tâm lý
Ngày nay, nhiều phụ huynh thường bận rộn và không dành nhiều thời gian tiếp xúc, trò chuyện với con cái. Đây cũng là một trong những yếu tố tâm lý khiến bé chậm nói hơn so với các bạn khác. Ngoài ra, việc bố mẹ cưng chiều bé quá mức, các biến cố – căng thẳng trong mối quan hệ gia đình (bạo hành, ly hôn, cãi nhau,….), thiếu tương tác xã hội hoặc sự thiếu tự tin đều có thể ảnh hưởng đến sự phát triển ngôn ngữ của trẻ.
Nguyên nhân khác
- Thay vì tham gia những hoạt động vui chơi ngoài trời, trẻ bị cuốn vào các bộ phim hoạt hình, chương trình trên TV hay trò chơi trên điện thoại. Việc không có sự tương tác qua lại khiến trẻ rơi vào tình huống giao tiếp “một chiều”. Theo thời gian, chúng dần trở lên bị động, lười nói, lười giao tiếp, mất khả năng tập trung và ghi nhớ kém. Ngoài ra, tốc độ nói của các chương trình trên TV thường nhanh hơn rất nhiều so với khả năng hiểu của bé. Nếu bé xem trong một thời gian dài rất dễ bị nói ngọng, nói lắp.
- Việc thiếu hụt các chất như: axit folic, omega 3, protein, vitamin và nguyên tố vi lượng (vitamin A, C, sắt, kẽm, canxi,…) là rào cản rất lớn cho quá trình học nói của trẻ.
3. Cách dạy trẻ chậm nói khoa học, hiệu quả
-
Giao tiếp với bé nhiều hơn
Tạo ra môi trường giao tiếp tích cực bằng cách nói chuyện, trò chuyện và lắng nghe bé. Đặt câu hỏi đơn giản, khuyến khích bé trả lời, thể hiện ý kiến của bản thân. Khi giao tiếp với bé, bố mẹ hãy cố gắng nói chậm, nói từng câu ngắn, rõ ràng, nói nhấn mạnh. Đồng thời, hạn chế các câu mệnh lệnh vì có thể khiến bé lo lắng, bối rối.
- Đọc sách, hát cho bé nghe
Đọc sách và hát cho bé giúp mở rộng từ vựng, phát triển ngôn ngữ và khả năng nghe. Bố mẹ nên chọn những cuốn sách phù hợp với độ tuổi và sở thích của bé.
- Cho bé tiếp xúc với nhiều người
Đưa bé ra ngoài công viên, đi chơi cùng gia đình, tham gia hoạt động nhóm cùng các bé khác sẽ giúp bé nghe và tương tác với nhiều nguồn ngôn ngữ khác nhau. Từ đó bé dễ dàng bắt chước cách phát âm, diễn đạt mong muốn, hiểu yêu cầu của người khác,…
- Hạn chế cho bé dùng điện thoại, xem TV
Giới hạn thời gian khi cho bé tiếp xúc với các thiết bị điện tử và TV. Thay vào đó, hãy cho bé tham gia vào các hoạt động tương tác và giao tiếp trong thực tế.
- Dạy trẻ tự giải quyết vấn đề
Khuyến khích bé tự giải quyết vấn đề và diễn đạt ý kiến. Khi đưa ra yêu cầu nào đó, hãy cho bé có thời gian tự mình xử lý thông tin, đừng quá nóng vội bắt trẻ phải đáp ứng ngay. Trong trường hợp trẻ không thực hiện được thì bố mẹ mới hỗ trợ giúp trẻ.
- Không bắt chước ngôn ngữ của bé
Thay vì bắt chước cách nói của bé, hãy sử dụng ngôn ngữ chính xác và mở rộng câu của bé. Điều này giúp bé nghe và tiếp thu ngôn ngữ mới nhanh hơn.
- Sử dụng hình ảnh trực quan
Sử dụng hình ảnh sinh động, nhiều màu sắc để minh họa ý tưởng và từ vựng. Hình ảnh trực quan có thể giúp bé hiểu và nhớ từ ngữ một cách hiệu quả
-
Cho trẻ đi học
Bố mẹ nên cho bé đi học mẫu giáo hay những lớp học có phương pháp giáo dục hiện đại. Tại đây bé có cơ hội tiếp xúc với nhiều bạn bè cùng trang lứa, tăng khả năng hòa nhập, hạn chế tình trạng trẻ không nói chuyện với người lạ. Điều này không chỉ giúp bé tăng vốn từ, được dạy nói 1 cách khoa học mà còn cởi mở, tự tin khi giao tiếp.
Trên đây là những cách dạy trẻ chậm nói hiệu quả, dễ thực hiện mà Trường mầm non song ngữ Tổ Ong Vàng TGB chia sẻ đến với các phụ huynh. Hy vọng, qua bài viết, bố mẹ đã tìm ra được cách cải thiện tình trạng chậm nói của con. Nếu không có tiến triển, hãy đưa bé đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Để được tư vấn chương trình dạy và nhận ưu đãi về lớp học cho bé tại Trường mầm non song ngữ Tổ Ong Vàng TGB, phụ huynh hãy liên hệ ngay hotline 1900 23 23 09 hoặc truy cập website thegoldbeehive.edu.vn nhé!
Ba mẹ có thể tham khảo chi tiết cơ sở vật chất, trang thiết bị và đánh giá của quý phụ huynh tại 4 cơ sở của Tổ Ong Vàng TGB ở TPHCM: |

Liên hệ thông tin chi tiết bên dưới để được liên hệ tư vấn trực tiếp:
Bài viết liên quan